چکیده

تحقیق پیش رو تحت عنوان کارکردهای اجتماعی دین از منظر قرآن واحادیث به بررسی قلمرو و گستره کارکرد دین می پردازد. دین مجموعه ای از برنامه های عملی هماهنگ با نوعی جهان بینی است که انسان برای رسیدن به سعادت خود، آن را وضع می کند و یا از دیگران می پذیرد. بدون شک در این دنیا انسان نیاز به دین دارد و عقل و تجربه بشری اگر چه بسیار مفید و لازم است اما کافی برای تامین نیازهای بشری نیست. دین هم در حوزه نیازهای فردی و روان شناسی انسان کاربرد دارد و هم در عرصه اجتماع و مناسبات انسانی و هم در رابطه با طبیعت. علاوه بر آن با توجه به یکپارچگی نظام هستی و پیوند دنیا و آخرت انسان باید دنیای خود را ناظر به زندگی جاوید تنظیم کند و در این زمینه چیزی جز دین حق الهی نمی تواند راهنمای انسان باشد.بدیهی است طبیعت دین الهی اقتضاءداردکه جامع وکامل باشدتابتواندتوان پاسخ گویی به نیازهای بشردرهرعصروزمان راداشته باشد.بامرورونگاه اجمالی به سیرمباحث کلامی شاهدیم که دین اسلام کارکردهای فراوان ونقش های بی شماری درحیات پیروان خودایفا می کندکه برخی ازکارکردهای اجتماعی آن دراین پژوهش موردتوجه وبررسی قرارگرفته است:کارکرد دین در حوزه ی سیاست که باعث مشارکت سیاسی، رشد       و تعالی جامعه، قانون مداری ،مردم سالاری دینی و کنترل قدرت می شود.و کارکرد دین درامنیت که اهداف ویژه ای رادنبال می کندکه مهمترین آن هموارشدن راه های قرب الهی است چراکه مسیرسعادت انسان ازجامعه جدا نیست وجامعه ناامن مانع بزرگی درمسیرسعادت انسان ایجاد می کند.همچنین ازارتباط دین وآزادی بحث میشودکه دین به سبب آزادیهایی ازقبیل آزادی حیات، اقامت، شغل، مالکیت  باعث آزادی فردی و به دلیل آزادی عقیده و انتخاب مذهب وآزادی بیان وفکرباعث آزادی مدنی می شوند. و با اختیاری که مردم درحق انتخاب حاکم ونوع حکومت دارندآزادی سیاسی نیزایجادمیشود.ودرآخرازتاثیردین در پیشگیری و کاهش بزهکاری مواردی ذکرشده که دین نسبت به جرم وگناه هم جنبه پیشگیری داردوهم جنبه بازدارندگی.حاصل آنکه دین کارکردهای گسترده ای داردولی در این جستارسعی شدتا با شیوه توصیفی و تحلیلی از قرآن وسنت چند مورد از کارکردهای اجتماعی دین ذکر وبیان گردید.

واژگان کلیدی: کارکرد،اجتماعی، دین، قرآن، روایات.