چكيده:

از ميان جانداراني كه بر كره ي زمين زندگي مي كنند، انسان تنها موجودي است كه استعداد تكليف پذيري دارد و مي تواند در چارچوب قوانيني كه برايش وضع مي شود زندگي كند.

موجودات ديگر تنها از قوانين جبري و طبيعي پيروي مي كنند. به همين جهت براي حيوانات نمي توان تكليف وضع كرد و آنها را مكلف ساخت؛ اما نسبت به انسان از يك سو اين توانايي داده شده كه بتواند تكليف را دريافت كند، و مطابق آن رفتار نمايد و از سوي ديگر، تكاليف الهي داراي چنان قداستي است كه امتثال آن براي انسان گوارا مي شود و به همين جهت اولياي الهي به سبب تكاليفي كه خداوند بر آنان قرار داده سپاسگزاري مي كنند.

اين تحقيق در صدد پاسخگويي به اين پرسش كه شرايط تكليف در دختران و پسران چيست؟ و در 4 فصل مي باشد. در فصل اول چارچوب كلي تحقيق بيان شده است. فصل دوم شرايط تكليف و دلائل وجود شرايط از نظر آيات و روايات مي باشد. در فصل سوم نظر فقها در پيرامون شرايط تكليف سخن به ميان آمده است. و در فصل آخر به آثار عملي تكليف پرداخته است. و در پايان هم با نتيجه گيري و ارائه منابع و مأخذ پاسخ داده شده است.

کلید واژه: بلوغ، شرايط، تكليف، سن رشد، قدرت، علم، مكلّف.

چکیده
سعی و تلاشی که در این پژوهش به انجام رسیده، پاسخ به این سوال است که دیدگاه‌ آیه الله سبحانی و آیه الله جوادی آملی در باره راه حل های مساله شر چیست؟ در یک تقسیم بندی متداول، شر را از جهت مصداق به دو دسته تقسیم می‌کنند:شر اخلاقی و شر طبیعی. شر اخلاقی، شری است که مستقیماً در نتیجه عمل ناپسند انسانی به وجود می‌آید؛ مانند قتل، دزدی، غارت و تجاوز. همچنین زلزله، آتشفشان، سیل، طوفان و امراض لاعلاج نیز نمونه‌هایی از شرور طبیعی هستند. استاد جوادی آملی با توسل به مبانی وحیانی و عقلانی و با توسل به نظام احسن و راه حل عدمی بودن شر به تبیین مساله شر می پردازند. در راهکار عدمی بودن شر، خیر مساوی و مساوق وجود بوده و به همین نسبت صدور شرّ از مصدر خیر و وجود محال است. نظام احسن مبتنی بر این اصل است که خداوندِ احسن الخالقین، محال است به خلقت جهانی دست بزند که دارای عیب و نقص است؛ بلکه منشأ تزاحم‌ها، طبیعت عالم خاکی و عنصری است. آیه الله جعفر سبحانی مسئله شر را از مسائل مهم در حوزه دین پژوهی می‌داند و طرح آن را واجد تاریخی به بلندای تاریخ انسان می‌خواند. و معتقد است که ذات خدا خیر محض است و هر چه از او صادر شود، خیر است. خدا عوالم مختلفی آفریده، همچون عالم ملائکه که هیچ شری در آنها نیست. تنها شری که می‌توان اینجا فرض کرد، محدودیت وجودی آنهاست (شر متافیزیکی) ولی هیچ تضاد و تزاحمی با هم ندارند. اما لازمه عالم ماده علاوه بر محدودیت وجودی، تضاد و تزاحم است. ممکن نیست که عالم ماده بی تزاحم و تضاد آفریده شود. وجود جهانی مادی بدون تضاد و تزاحم ناممکن است؛ زیرا این جهان در واقع غیر مادی می‌شود.
کلیدواژها: شر ، عدم، نظام احسن، آیه الله جوادی ، آیه الله سبحانی

چکیده

برترین و کامل ترین شفا دهنده دردها و مشکلات انسان پروردگار بزرگ و مهربان است و پرودگار نیز زمینه های رسیدن به این شفا را در قرآن کریم معرفی نموده است که می فرماید:

وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْآنِ مَا هُوَ شِفَاءٌ وَرَحْمَةٌ لِلْمُؤْمِنِينَ وَلَا يَزِيدُ الظَّالِمِينَ إِلَّا خَسَارًا ؛ و ما آنچه را براى مؤمنان مايه درمان و رحمت است از قرآن نازل مى ‏كنيم و[لى] ستمگران را جز زيان نمى‏ افزايد.

منظور از شفا اعم از بیماری های روحی از قبیل جهل شبهه و شک …. است و بلکه مرض های جسمی را هم شامل می شود. هر انسانی در زندگی به دنبال کمال و بهبودی است و بیشتر مردم از کمال واقعی منحرف شده و دچار مادیات شده ، پروردگار بزرگ در این آیه شریفه 82  اسراء قرآن را مایه ی شفای مومنان قرار داده است.

در این تحقیق به بررسی مفهوم شفا با توجه به آیه 82 سورا اسراء و 69 سوره نحل پرداخته است در 3 فصل تنظیم شده است.هدف از این تحقیق شناساندن قرآن کریم به عنوان کامل ترین و برترین منبع اصلی شفایابی و هدایتگری برای زندگی بشر است که با راهنمایی خود کوری جهل و حیرت و شک را زائل  می کند و انسان را به سرمنزل حقیقی می رساند.

کلید واژه: شفا، شفابخشی، قرآن، مرض و بیماری.

چکیده  

تحقیق پیش رو به مساله  در فرزند آوری و  خانواده از نگاه قران می پردازد. در اسلام  همه چیز  از خانوده آغاز می شود. جایگاه و محوریت خانواده در سبک زندگی اسلامی – ایرانی نسبت به کشورهای دیگر، جایگاه متفاوتی دارد . جامعه شناسان کارکردهای مهم خانواده را تنظیم  رفتار جنسی ، تولید مثل، حمایت و مراقبت، ارضای نیازهای عاطفی، جامعه پذیری و کنترل و نظارت می دانند  و مهمترین  علتی که انسان  را به ازدواج  و تشکیل  خانواده  وا می دارد ، علاقه و نیاز به استمرار نسل است.

اسلام باارائه  دستورهای خاص به  والدین ،آنان را  به فرزندآوری تشویق  نموده است. از فرزندان  نیز می خواهد نهایت احترام و ادب را در مقابل آنان رعایت کنند تا مشقت  تربیت  آنان بر والدین  آسان گردد.  فرزند نعمت الهی است و اگر صالح  باشد و متناسب  با دستورات  دینی تربیت  شوند، ادامه دهنده راه والدین، به ویژه پدر خواهند بود .  امروزه  بسیاری از زوجین  بخاطر  برخی مشکلات  به داشتن  یک فرزند اکتفا می کنند  که این خود  باعث مشکلاتی برای آن فرزند  است. خانواده هایی که دارای چند فرزند می باشند در مقابل  خانواده  های تک فرزند  از توفیق بیشتری در تربیت  کودکان  برخوردار هستند. در این تحقیق ،سعی شده است  به این سوال برسیم، تعدد  فرزند از نگاه  قران و خانواده چه تاثیراتی دارد؟

واژگان  کلیدی: خانواده ، فرزندآوری، تربیت فرزند، چند فرزندی.

چکیده

با نزول شریعت اسلام، با توجه به اینکه کامل‌ترین شریعت الهی بود، باب نبوت تشریعی بسته شد و اعلام شد که شریعت دیگری پس از شریعت اسلام نخواهد آمد؛ اما همچنان‌که شرایع الهی پیشین به وجود انبیای تبلیغی برای تفسیر و تبیین و تبلیغ نیاز داشتند، این نیاز همچنان در شریعت اسلام باقی بود و بر اساس سنت الهی باید پس از پیامبر اسلام نیز انبیای تبلیغی می‌آمدند تا به این امر مهم بپردازند. با این‌همه، پس از پیامبر اسلام همچنان‌که ختم نبوت تشریعی اعلام شد، نبوت تبلیغی نیز پایان گرفت و این پرسش در اذهان ایجاد شد که چرا ائمۀ اطهار از منصب نبوت تبلیغی برخوردار نشدند؟ ادله اثبات خاتمیت در  قرآن کریم بیان شده است. در آیه ۴۰ سوره احزاب قرآن کریم صریحا تعبیر خاتم النبیین را برای حضرت محمد( a ) به کار برده است . در کتب حدیثی شیعی و اهل سنّت، احادیث نبوی و نیز احادیث منقول از امامان معصوم علیهم السلام درباره خاتمیت بسیار است. در مورد سر ختم نبوت متفکران  با رویکردهای متفاوت به آن پرداخته‏اند.  اقبال لاهوری  اعتقاد دارد پیامبران متعلق به دوران حاکمیت غرایز هستند؛ وقتی بشر، آن دوران را پشت سر گذاشت و به دوره حاکمیت عقل رسید، بی‏نیاز از پیامبر و وحی می‏شود. مرحوم شریعتی رهیافتی شبیه اقبال دارد؛ تنها فرقشان این است که شریعتی با دید شیعی به آن نگاه می‏کند؛ یعنی ابتدای دوران بی‏نیازی از وحی را، ابتدای غیبت امام علیه‏السلام می‏داند و اقبال با دید سنی‏گری، ابتدای آن را بعد از رحلت پیامبر صلی‏الله‏علیه‏و‏آله می‏پندارد. یکی دیگر از روشنفکران معاصر که به فلسفه خاتمیت پرداخته دکتر سروش می‏باشد؛ ایشان در آثار مختلف به این مسأله اشاره دارند. نامبرده در تبیین این بحث دارای تلقّی واحدی نیست و در بعضی مواضع دچار تناقض است؛ آیه الله سبحانی بر این عقیده است که علت ختم نبوت تبلیغی، رشد و بلوغ فکری بشر پس از پیامبر اکرم است که توانست آموزه‌های نبی خود را حفظ کند و کتاب آسمانی‌اش را از گزند تحریف مصون دارد؛ مرحوم مطهری علت ختم نبوت تبلیغی را وجود عالمان دینی در بین امت اسلامی دانسته‌اند که به حفظ و تبلیغ میراث نبوی قیام کرده‌اند. برخی دیگر علت ختم نبوت تبلیغی را ختم نزول معارف دینی و احکام الهی می دانند.

کلید واژگان: سرّ ختم نبوت، ختم نبوت تبلیغی،  ائمۀ اطهار ، اکمال دین، شریعت

چكيده:

تحقیق پیش رو به مساله «رابطه دین و اخلاق از منظر متکلمین معاصر شیعه»  می پردازد. تفکر بشری در رویارویی با دین، گاه مواجه با مواضع نفی‌گرایانه بوده و حتی از دین به عنوان عامل تخدیرکننده جوامع، یاد شده است ولی اخلاق از این نوع رویکرد بری بوده و همواره از آن به ‌عنوان اصل مقبول و مورد توجه جوامع که عهده‌دار سعادت بشری است یاد شده است. آنچه از آموزه‌های دین اسلام برمی‌آید، این است که اخلاق به ‌عنوان یکی از بخش‌های جدایی‌ناپذیر آن معرفی گردیده و بر اساس تقسیم دین به سه بخش اعتقادات، احكام و اخلاق، دين يك كل و اخلاق جزئى از آن کل است. پيامبر (ص) نیز هدف از بعثت خود را تكميل مکارم اخلاق بيان فرموده است و اخلاقى شدن انسان ها، يكى از غايات مهم دعوت پيامبر (ص) محسوب مى گردد. نظام اخلاقی حاصل از تعامل دین و اخلاق، مبتنی بر هستی‌شناسی و انسان‌شناسی دینی است و بر این اساس است که جهان با اراده و تدبیر خدای حکیم و علیم اداره می‌شود و انسان هم موجودی است که هستی او با مرگ پایان نمی یابد و چگونگی رفتار و خلق و خوی او حیات ابدی وی را شکل می‌دهد. بر اساس این نوع جهان‌بینی و انسان‌شناسی، اخلاق می‌تواند زمینه سعادت جامعه بشری در زندگی دنیوی و اخروی را تأمین کند و انسان را به سرمنزل مقصود برساند. در مقابل اين ديدگاه، كسانى به تفكيك اخلاق از دين قائلند و هر گونه ابتنای اخلاق بر دين را انكار مى کنند. استدلال این گروه از متفکران آن است كه اگر به لحاظ منطقى بتوان اثبات كرد كه اخلاق، جزء جدايى ناپذير دين است در اين صورت هر گونه تزلزلى در اركان دين به نابودى اخلاق منجر خواهد شد، بنابراين تمام تلاش فكرى بايد متوجه ماندگارى اخلاق گردد، چون بدون اخلاق، امكان زندگى مسالمت آميز میسّر نخواهد بود و هر گونه ارتباط معرفت شناختى دين و اخلاق موجب از هم پاشيدگى اخلاق مى گردد.

واژگان کلیدی: اخلاق، دین، ، نیازمندی اخلاق به دین، نیازمندی دین به اخلاق، تعامل دین و اخلاق